Femke Brenninkmeijer: “Verduurzaming van de binnenvaart gaat over meer dan schone scheepsmotoren”

Toen afgelopen zomer de Ever Given het Suezkanaal blokkeerde, hield de wereld zijn adem in. In één keer was het maatschappelijke belang van de maritieme sector duidelijk. Van Femke Brenninkmeijer, CEO van NPRC mag er nog veel meer publieke aandacht uitgaan naar transport over het water. ‘Op de waterwegen is nog zat ruimte en de binnenvaart is een duurzame vorm van transport.’

Na bijna twaalf jaar bij het Amsterdamse havenbedrijf maakte Femke medio 2020, vlak voor de tweede coronagolf, de overstap naar Rotterdam. Als CEO van binnenvaartcoöperatie NPRC zet ze zich in om de binnenvaartsector op de kaart te zetten. Dat doet ze onder meer door de aandacht te richten op innovatieprojecten en de waarde van de binnenvaart in de hele maritieme keten te laten zien.

Van kunstmest tot strooizout en suikerbieten
Iedere dag zijn er in Europa minimaal tweehonderd schepen onderweg in opdracht van NPRC, de grootste coöperatieve bevrachter in de Europese binnenvaart. Het ledenbestand van 145 binnenvaartondernemers vervoert samen ruim 14 miljoen ton vracht per jaar: van staal en ijzererts tot kunstmest en van strooizout tot suikerbieten, bouwmateriaal en biomassaproducten.

Ladingstromen en vaargebieden spreiden
NPRC heeft vijf kantoren: in Rotterdam, Antwerpen, Parijs, Duisburg en Mannheim. ‘Van daaruit zijn we actief in alle Noordwest-Europese zeehavens om de industrie in het achterland te bevoorraden’, vertelt Femke. De strategie van de organisatie richt zich daarmee op een spreiding in ladingstromen en vaargebieden. ‘Dat heeft enorm geholpen in de coronacrisis: we bleven gewoon doorvaren ondanks dat bepaalde markten meer inzakten dan andere. Ook voor de toekomst zorgen het internationale klantbestand en onze veelzijdige vloot voor stabiliteit.’

“Op de vaarwegen is nog zat ruimte.”

Krachten bundelen
De coöperatievorm draagt eveneens bij aan de weerbaarheid van NPRC. ‘Dat vind ik zelf heel mooi’, zegt Femke. ‘We zijn een bundeling van familiebedrijven en doen het echt met elkaar. Dat is ook de reden dat de coöperatie is opgezet. Door de krachten te bundelen sta je als binnenvaartondernemer sterker dan alleen.’

Langetermijndoelen
De coöperatie heeft de nieuwe strategie vastgesteld, met een focus op de lange termijn. Duurzaamheid speelt daarin een grote rol. ‘Dat sluit ook aan op onze cultuur. Duurzaamheid gaat over rekening houden met de volgende generaties en met je medemens: onze leden, collega’s, familie. Daarom gaat verduurzaming van de binnenvaart wat ons betreft over veel meer dan de vraag of die motor wel schoon is.’

Modal shift
Om die langetermijndoelen te behalen is volgens Femke niet alleen samenwerking binnen de sector nodig, maar ook een maatschappelijke modal shift. ‘Vanuit de overheid mag er veel meer aandacht uitgaan naar de waterwegen als alternatief voor wegtransport. De Europese Unie deelt die ambitie en wil zoveel mogelijk bulk- en containerlogistiek van de weg verplaatsen naar het water. Op de vaarwegen is nog zat ruimte.’ Wat dat betreft kunnen we een voorbeeld nemen aan België, vindt ze. ‘Daar is de binnenvaart een speerpunt in het mobiliteitsbeleid en bestaat er een subsidieprogramma voor de bouw van een betere infrastructuur voor de binnenvaart.’

“Het binnenvaartschip op waterstof is een van de vele routes naar verduurzaming.”

Routes naar verduurzaming
Het binnenvaartschip op waterstof is een mooie illustratie van ketenintegratie, maar een oplossing voor de lange termijn, benadrukt Femke. ‘Het is een van de vele routes naar verduurzaming. Er is nog veel meer mogelijk én nodig om de Nederlandse binnenvaartvloot – de grootste van Europa – te verduurzamen.’ Alternatieven zijn elektrisch varen, slimme logistieke oplossingen, biobrandstoffen en schone scheepsmotoren. Daar wordt in de sector al aan gewerkt. En met het consortium Topsector Logistiek ontwikkelt NPRC een CO2-monitor die klanten inzicht geeft in de uitstoot per transport. ‘Door slimmer samen te werken kun je met de monitor veel winst behalen. Bijvoorbeeld door leegvaart en retourvrachten inzichtelijk te maken en op basis daarvan slimmer te plannen.’

Datagedreven sector
Voor de langetermijnstrategie vindt Femke digitalisering een belangrijke ontwikkeling. ‘De logistiek is een datagedreven sector en NPRC loopt daarin ver voorop. In verschillende platforms verzamelen we data van de ruim tienduizend transporten die we jaarlijks uitvoeren. Met die gegevens kunnen we onze supplychain efficiënter inrichten en de keten nog transparanter maken. Met realtime data kun je bijvoorbeeld beter inspelen op verwachte wachttijden bij het laden en lossen. Die tijden maken we inzichtelijk als verlies in de keten. Zo verbeteren we de keten samen met de klant, stap voor stap en op basis van data.’

Van Amsterdam naar Rotterdam
Femke werkt inmiddels ruim een jaar in de Rotterdamse haven. ‘Het was wel wennen hoor, iedere ochtend de bordjes Feyenoord volgen’, zegt ze lachend. Maar helemaal nieuw was het niet: vanuit Amsterdam werkte ze al nauw samen met Rotterdamse collega’s. ‘Zeker voor het internationale plaatje is het slim om als grote havens samen op te trekken. Daarom heb ik nu nog steeds contact met de Amsterdamse haven, daar komen onze schepen ook.’

“In Rotterdam bestaat een vruchtbare samenwerking tussen overheid, bedrijven en kennisorganisaties.”

Samenwerking tussen overheid en bedrijven
Het verschil tussen beide havens merkt ze vooral in de grootte en bekendheid. ‘Je hoeft niemand uit te leggen waarom de Rotterdamse haven er is, dit is waar het gebeurt. Het havencluster is heel benaderbaar, iedereen ademt trots en werkt echt vanuit een drive. De haven wordt bovendien omarmd door de overheid.’ Dat merkt ze onder meer aan de hechte contacten met de provincie en gemeente. ‘Daardoor ontstaat een vruchtbare samenwerking tussen overheid, bedrijven en kennisorganisaties als InnovationQuarter en de Erasmus Universiteit. Heel mooi om te zien hoe dat allemaal samenkomt.’

Hands-on, fysiek en onmisbaar
In haar antwoorden straalt Femke die drive zelf ook uit. ‘Het mooie aan dit werk is dat het niet ophoudt bij de grens. In havens komen mensen, ideeën en goederen samen. Heel inspirerend! De sector is ook heel hands-on: je ziet dagelijks de schepen, kranen en warehouses waar het om draait. De combinatie van die fysieke omgeving, het deel uitmaken van een internationaal geheel en de onmisbaarheid van de haven voor onze economie maken dit werk zo waardevol.’

Meer weten over duurzaam varen? Bekijk de website van NPRC.

Dit artikel is gemaakt door Innovation Quarter en eerder gepubliceerd op Maritime Delta.