Groei windparken op Noordzee vraagt om meer onderzoek

Ingrijpende veranderingen op de Noordzee door de groei van windparken vragen om meer onderzoek.

De grootschalige bouw van windparken zorgt voor ingrijpende gevolgen voor zowel de natuur als voor de ruimtelijke ordening op de Noordzee. Kwetsbare diersoorten komen hierdoor verder onder druk te staan. Tegelijkertijd bieden windparken op zee kansen om, naast duurzame energie, positief bij te dragen aan de onderwaternatuur. Dit blijkt uit een rapport van Stichting De Noordzee, waarin dringend advies wordt gedaan voor uitgebreid onderzoek.

Risico’s voor de Noordzee
De bouw, het gebruik en de ontmanteling van windturbines op de Noordzee zorgen vanzelfsprekend voor fysieke veranderingen. Vogels en vleermuizen kunnen in aanvaring komen met de turbines en hun habitat verliezen. Ook worden bijvoorbeeld zeezoogdieren, vissen en vislarven ernstig gehinderd tijdens de bouw, vanwege het geluid dat vrijkomt bij het heien. Zo laat onderzoek zien dat maatregelen noodzakelijk zijn om het effect van het onderwatergeluid door de bouw van de tot 2023 geplande windparken op bruinvissen binnen aanvaardbare grenzen te houden. Het zou kunnen dat de Noordzee in 2050 voor 20% uit windparken bestaat. De enorme schaal waarop windparken worden ontwikkeld, zorgt er voor dat de ecologische gevolgen op langere termijn moeilijk te voorspellen zijn.

Terugkeer van natuur
Naast risico’s bieden de nieuwe windparken ook kansen. Doordat het is verboden om over de bodem vissen na de bouw, is er ruimte voor de ontwikkeling van de zeebodem en -fauna. Op het harde substraat van de turbines kunnen zich allerlei soorten vestigen. Door natuurherstel in de windparken te stimuleren, kunnen in de Noordzee bijvoorbeeld oesterriffen ontstaan die eerder op grote schaal zijn verdwenen.

Directeur Floris van Hest: “Onze Noordzee zal door de groei van windparken op zee een steeds grotere rol spelen in onze energievoorziening. Dat is hard nodig om klimaatverandering tegen te gaan maar kan ook flinke risico’s voor de Noordzeenatuur met zich meebrengen. Gelukkig zijn er tegelijkertijd juist mooie kansen de energietransitie ten goede van de Noordzeenatuur te laten komen. Het is belangrijk dat zowel deze kansen als de risico’s de komende tijd voldoende worden geadresseerd.”

Nieuwe balans creëren
De grote veranderingen op de Noordzee bieden een kans om een nieuwe balans te creëren, waarbij natuur en gebruik samengaan. Er zijn echter nog veel vragen te beantwoorden voor een ecologisch verantwoord gebruik van windenergie, en de herinrichting van de Noordzee die daarmee gepaard gaat. Sommige hebben betrekking op de langetermijneffecten van grootschalige windparken, zoals effecten op windpatronen en zeestromingen. Andere kwesties zijn veel acuter en gaan over de bescherming van soorten die nu al onder druk staan.

Integraal beleid is noodzakelijk om deze snelle ontwikkelingen op de Noordzee in goede banen te leiden. Daarvoor moeten tijd en middelen geïnvesteerd worden in kennis en onderzoek. Dit rapport wordt daarom ook aangeboden aan de Tweede Kamercommissies Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Economische Zaken en Klimaat.