Haven Gent en Zeeland Seaports werken aan duurzame havens

Het Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports verrichtten onderzoek naar hoe duurzaamheid kan worden toegepast in de dagelijkse havenactiviteiten. Het Havenbedrijf Gent legde zich toe op rest- en nevenstromen, of hoe ‘afval’ van het ene bedrijf een grondstof kan worden voor de productie bij een ander bedrijf. Zeeland Seaports ging na of zonne-energie op de schaal van de hele haven kan worden toegepast. De resultaten worden toegelicht op dinsdag 23 september tijdens het evenement ‘Duurzame zeehavens’.

Havenbedrijf Gent zoekt naar rest- en nevenstromen
Het Havenbedrijf Gent liet een inventarisatie maken van de rest- en nevenstromen in het Gentse havengebied. Bedrijven produceren naast hun producten vaak ook reststromen, een vorm van ‘afval’ dus. Deze stromen kunnen nuttig zijn voor andere bedrijven. Deze inventarisatie, opgemaakt door het studiebureau Arcadis, laat onder meer de volgende soorten reststromen in de Gentse Kanaalzone zien: uitwisseling van laagwaardige restwarmte, recuperatie van chemicaliën uit afvalwater, opwerken van dierlijk vet tot biodiesel, hergebruik van banden in de haven, oppervlaktewater hergebruiken als koeling.

Na de inventarisatie werden samen met een aantal bedrijven drie business cases uitgewerkt: over reststoom, afvalwaterstromen en organische rest- en nevenstromen. Telkens werden de technische en de economische haalbaarheid, de ruimtelijke en de juridische randvoorwaarden en de mogelijke milieu en sociale gevolgen in kaart gebracht. Het Havenbedrijf Gent bekijkt samen met de betrokken bedrijven in hoeverre het hen hierin kan faciliteren.

Zeeland Seaports gaat voor zonne-energie op grote schaal
Zeeland Seaports (met de havens Terneuzen en Vlissingen) liet een studie uitvoeren naar de grootschalige toepassing van zonne-energie in de haven. Er is nagegaan welke mogelijkheden er bestaan om de daken en terreinen in het havengebied beschikbaar te stellen voor zonne-energie. Wat kan er technisch, wat betekent dit financieel en welke kansen liggen er naar de toekomst?

Uit de studie blijkt dat er in de havens van Zeeland Seaports veel oppervlakte geschikt is om energie op te wekken. Voor kleingebruikers is dit, met subsidie, een aantrekkelijke optie. Doordat grootgebruikers weinig energiebelasting betalen (lage kostprijs voor energie) is voor deze partijen de terugverdientijd 15 jaar of meer. Een toegevoegde waarde van zonne-energie is de mogelijkheid om dit te koppelen in een ‘Smart Grid’: hierin worden vraag en aanbod op een beperkt schaalniveau beter op elkaar afgestemd. Ook kan zonne-energie in de toekomst een rol gaan spelen in de opslag van energie. Zeeland Seaports ondersteunt bedrijven met een model dat op basis van verschillende variabelen inzicht geeft in de terugverdientijd.

Bedrijven wisselen grondstoffen uit
Inmiddels werken een aantal bedrijven al grensoverschrijdend samen om grondstoffen uit te wisselen. In het platform ‘Smart Delta Resources (SDR) werden restwarmte, reststromen, energie, water en grondstoffen al onderzocht. Deze uitwisseling zou een grote kans bieden op een verbetering van de concurrentiepositie. Momenteel wordt nagegaan of dit op termijn (5 tot 8 jaar) uitvoerbaar is. Het is immers de bedoeling om een duidelijke omslag te maken ten opzichte van de huidige energie- en grondstoffenpositie.

De deelnemende bedrijven zijn ArcelorMittal Gent, Arkema Vlissingen, Cargill, Delta, Dow Benelux, ICL-IP Terneuzen, Lamb Weston-Meijer, Sabic Bergen op Zoom, Suiker Unie, Yara Sluiskil, Zeeland Refinery en Zeeland Seaports. Dit Smart Delta Resources initiatief wordt gesteund door de Provincie Zeeland en Impuls Zeeland.

Over ‘Duurzame Zeehavens’
Het Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports organiseren dit gemeenschappelijk evenement in het kader van het Europees Interreg Vlaanderen-Nederland project ‘Duurzame Zeehavens’.

Met deze grensoverschrijdende Vlaams-Nederlandse samenwerking spelen de vier Vlaamse havens (Antwerpen, Zeebrugge, Gent en Oostende) en het Nederlandse Zeeland Seaports (de havens van Terneuzen en Vlissingen) in op de maatschappelijke vraag naar een duurzamere havenontwikkeling. De havenbesturen willen kennis verwerven en ervaringen delen over de duurzame ontwikkeling van havens op het vlak van energie in al haar aspecten. De aandacht gaat hierbij naar de mogelijkheden om reststromen uit te wisselen, de gezamenlijke netaansluiting van windturbines, de ontwikkeling van duurzame en eco-vriendelijke havengebouwen, het opwekken van zonne-energie op grote schaal en de haalbaarheid van een milieudatabank voor de scheepvaart.

Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Vlaams minister van Energie, de vier Vlaamse zeehavens, de provincies West- en Oost-Vlaanderen, het Nederlandse Zeeland Seaports en de provincie Zeeland investeren samen 794.428 euro in het Europese project “Duurzame Zeehavens”. Het project startte in november 2012 en eindigt op 31 december 2014. Het Havenbedrijf Gent is projectverantwoordelijke.

Meer… Port of Ghent en  Duurzame Zeehavens