ILT brengt risico’s mainport Rotterdam in kaart

De mainport Rotterdam is het grootste industriële complex van Nederland en is van grote maatschappelijke en economische betekenis. Met het uitbrengen van de Staat van mainport Rotterdam 2021 brengt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) voor het eerst informatie over risico’s en uitstoot bij elkaar in kaart. Zo ontstaat een beter beeld van de veiligheid in de regio en de impact die alle bedrijvigheid heeft op de leefomgeving en het milieu. Vandaag stuurt minister Van Nieuwenhuizen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat deze nieuwe rapportage van de ILT naar de Tweede Kamer.

In de Staat van mainport Rotterdam geeft de ILT de feitelijke beelden van de periode 2017-2019 in de mainport en haar aanvoer- en rijroutes op het gebied van veiligheid en milieu. De Staat zoomt in op 3 hoofdonderwerpen: de logistieke veiligheid, de externe veiligheid en de luchtkwaliteit. De mainport blijft in de meeste gevallen binnen de gestelde normen, maar dat wil niet zeggen dat er geen incidenten gebeuren of ongevallen voorkomen.

De Staat laat zien dat er veel partijen bij het toezicht betrokken zijn, maar dat het totaalplaatje ontbrak. De optelsom van gegevens brengt risico’s beter én in samenhang in beeld. Inspecteur-generaal Jan van den Bos: “Het is hopelijk een opmaat voor verdere samenwerking en versterking van de keten. Ik nodig alle partijen dan ook uit om de Staat de komende jaren door te ontwikkelen. Zo kan er een nog beter beeld ontstaan van de veiligheid en duurzaamheid van de mainport Rotterdam. Een ambitieuze doelstelling waarvoor deze Staat het vertrekpunt wil zijn.”

Bij het transport in de mainport met zee- en binnenvaartschepen gebeuren jaarlijks zo’n 115 scheepsongevallen. Voor de ‘nautische veiligheid’ ontwikkelde de Havenmeester een methode om de veiligheid te duiden in een cijfer. Met betrokken partijen kan zodoende onder andere worden beoordeeld of het veiligheidsniveau voldoet aan de gemaakte afspraken, doelen en ambities. En waar concrete verbeterpunten nodig zijn. Voor het transport over het spoor en de weg zijn dergelijke afspraken niet gemaakt. De ILT beveelt aan dat ook voor spoor- en wegvervoer een vergelijkbare methodiek wordt ontwikkeld.

De hoeveelheden gevaarlijke stoffen die jaarlijks over de weg, het water en het spoor worden vervoerd, blijven binnen de vastgestelde grenswaardes. Deze grenswaardes zijn er om te voorkomen dat bij incidenten met deze stoffen een onacceptabel veiligheidsrisico ontstaat voor de omgeving. Bij het transport met gevaarlijke stoffen gebeurden in de mainport de afgelopen jaren jaarlijks gemiddeld 26 ongevallen met gevaarlijke stoffen in bulk.

In de praktijk zijn bij het toezicht op het opslaan en transport van gevaarlijke stoffen verschillende partijen betrokken. Waar het toezicht overgaat van de ene naar de andere bevoegde autoriteit bestaat het risico dat het zicht en de grip vanuit de overheid op de risico’s vervagen. En witte vlekken in het toezicht ontstaan. Een meer strategisch en operationeel afgestemde ketenaanpak in het toezicht en de uitwisseling van informatie lijkt gewenst.

De helft van de landelijke emissie van zwavel door bedrijven vindt plaats in de mainport. Hiervan nemen de raffinaderijen het grootste deel voor hun rekening. Daar komt de uitstoot van de zee- en binnenvaartschepen nog bij. De mainport Rotterdam voldoet aan de luchtkwaliteitsnormen voor stikstofdioxide (NO₂). Voor fijnstof voldoet de mainport aan de Nederlandse wettelijke normen, maar niet aan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

De ILT ziet de Staat van mainport Rotterdam als een groeimodel. Deze eerste uitgave is opgesteld op basis van de huidige beschikbare informatie en deels data en informatie gebruikt van de andere toezichthouders in de mainport. De ambitie voor de toekomst is dat de Staat nog meer data van de collega-toezichthouders bevat, zoals over geluid, waterkwaliteit en (cyber)security. Zo ontstaat een completer beeld.