Maritieme sector: Navigeren in zwaar weer

Tijdens de digitale bijeenkomst van het Algemeen Bestuur van Nederland Maritiem Land, op donderdag 16 april, zijn de gevolgen van de coronacrisis voor de maritieme sector besproken aan de hand van verschillende toekomstscenario’s. Het mag duidelijk zijn dat de maritieme sector zich grote zorgen maakt over de economische gevolgen van de corona crisis. Is er vooral gesproken over het laat-cyclische karakter van de sector en de maatregelen die nodig zijn om de cash flow op gang te houden en een herstart te maken post-Corona.

Binnen de deelsector voor scheepsbouw en toeleveranciers is men bezig met het zoveel mogelijk zichtbaar maken van de problematiek in de scheepsbouw als gevolg van de crisis. De orderintake voor verschillende de reparatie-scheepswerven is bijvoorbeeld nagenoeg weggevallen. Nieuwbouw opdrachten voor schepen zijn extreem laat-cyclisch. Dat wil zeggen dat orderportefeuille nu nog vol is, maar voor de lange termijn zijn er grote zorgen. Daarnaast lopen vele nieuwbouw opdrachten nu al vertraging op, onder andere vanwege problemen bij het aanleveren van onderdelen voor de schepen of van casco’s. Op dit moment komen leveringen vanuit China weer op gang, maar fabrieken in bijvoorbeeld Finland en Italië liggen nog stil. Samen met overheidsinstanties willen men een versnelling van opdrachten bewerkstelligen, voor de bouw van nieuwe schepen. Bekijk hier het 5 punten plan opgesteld door NMT.

Op dit moment is de primaire uitdaging crew-wisseling, het wisselen van de bemanning op de schepen is nu vaak onmogelijk. Hier vraagt de branchevereniging via diverse media aandacht voor en samen met de overheid wordt aan oplossingen gewerkt. Veel reders maken zich daarnaast zorgen over hun financiële middelen die ze nu nog wel hebben, maar dat dit in de toekomst mogelijk anders zal zijn. Daarnaast liggen schepen nu soms stil, zoals bijvoorbeeld in de offshore dienstverlening en de cruise schepen. Dat kost veel geld, de dagkosten lopen gewoon door. Het is lastig om te constateren hoe de markt zich gaat ontwikkelen, in het algemeen wordt er voor de komende maanden een volume daling verwacht.

Door innovaties en efficiency probeert Nederland nog steeds projecten binnen te halen. Op dit moment lopen projecten nog door, maar laat-cyclisch worden er grote problemen verwacht. Met name in de olie industrie. Met de zeer lage olie prijs ziet de toekomst ziet er slecht uit, er worden nu geen nieuwe projecten opgestart. Juist met verduurzaming en innovaties kunnen wij ons voordeel doen. Dit wordt de komende tijd verder uitgewerkt.
De ambities vanuit de sector zijn er zeker, er wordt nu gezocht naar de juiste samenwerkingsverbanden. Het is belangrijk om in te blijven zetten op de Energietransitie. Met name de aanleg van bijvoorbeeld windmolenparken en zonne-energie voorzieningen op zee. Het zou zonde zijn als deze ontwikkelingen vertraagd worden.

Goederenoverslag en productie gaan ook in deze tijd door. De haven van Rotterdam draait operationeel goed, met ongeveer hetzelfde aantal schepen als anders. Q1 was er wel een daling van 9,3% aan rollading. De voorspelling is dat de volume daling doorzet tot -10/-20%. Qua aantal schepen is er nog geen significante daling, maar de lading van de schepen is minder. Ook de andere Nederlandse Havens hebben hier last van.
Er is sprake van een toenemende onbalans. Meer volle containers blijven in de haven staan door de sluiting van Duitse fabrieken. Er wordt ook minder geëxporteerd. Ook de binnenvaart heeft hier last van. Toch zijn er niet minder binnenvaartschepen die de haven aandoen. Wel is het tonnage aan lading minder. Alle infrastructurele werken gaan vooralsnog door en er wordt getracht om deze juist naar voren te halen om de bouw aan de gang te houden.

Kennisinstituten sterk afhankelijk zijn van de markt. Er zijn veel offerteaanvragen voor nieuwe onderzoeken en testen, maar het is de vraag of deze ook in orders worden omgezet. Innovatieprojecten hebben het op dit moment heel moeilijk. We zien in andere landen dat studieprojecten voor bijvoorbeeld autonoom varen naar voren worden gehaald, dit geeft wat hoop. Er wordt veel aandacht gevraagd voor emissieloos varen, het is cruciaal om onderzoek te blijven doen naar mogelijkheden voor verduurzaming. Niettemin wordt een zware tijd voor de deelsector van maritieme kennisinstellingen verwacht. De recente geluiden vanuit de Nederlandse overheid om de investeringen te versnellen voor de verduurzaming van de maritieme sector geven deze deelsector ook goede hoop.

De digitalisering in het onderwijsveld is versneld, dit heeft een positief effect, veel leerlingen kunnen nu vanuit huis de lessen blijven volgen. Praktijkvakken leveren echter een probleem op, goede leermeesters en praktijklokalen zijn daarbij onmisbaar. Het lijkt erop dat de vierdejaarsstudenten aan het einde van het schooljaar hun diploma’s kunnen halen. Helaas blijven aanmeldingen van nieuwe studenten achter op voorgaande jaren. Normaliter blijven maritieme opleidingen (vooral in de haven) in trek omdat zij zich in een vitale sector bevinden en dus werkzekerheid bieden. Dit jaar zijn er tot nu toe landelijk minder aanmeldingen. De inschrijvingstermijn verlengt in de hoop dat de nieuwe leerlingen simpelweg wat meer bedenktijd nodig hebben dit jaar.

Banken die gespecialiseerd zijn in de maritieme markt zijn ook aangesloten bij het Algemeen Bestuur van Nederland Maritiem Land. Er worden oplossingen gezocht voor de acute liquiditeitsproblemen bij sommige bedrijven met middelen vanuit de overheid of banken. De banken proberen de ondernemers hierbij te helpen en dit te zo veel mogelijk te faciliteren. Met name MKB wordt direct zwaar getroffen. Faillissementen zullen onvermijdelijk zijn tijdens de Corona-crisis.

Elke twee weken heeft de maritieme sector een overleg met de Minister van Infrastructuur en Waterstaat, Cora van Nieuwenhuizen. Op dit moment heeft het overleg het karakter van de identificatie van actuele problematiek, en het oplossen daarvan maar dit zal opschuiven naar het bespreken van de lange termijn problematiek (post-Corona). Vanuit Nederland Maritiem Land zullen we extra aandacht vragen voor het laat-cyclische karakter van de sector, vanwege de problemen die wij verwachten eind 2020 en begin 2021.

Bron: Nederland Maritiem Land