Vijf jaar Maasvlakte 2, wat is de tussenbalans?

De twee modernste, automatische containerterminals ter wereld, de grootste zeeschepen op aarde, reuzenformaat funderingspalen voor windturbines op zee; het prille bestaan van Maasvlakte 2 lijkt gekenmerkt te worden door superlatieven. In 2013 bij de oplevering van het nieuwste stuk Rotterdamse haven vond minister Schultz-van Haegen van Infrastructuur dat ’nu eerst maar eens bewezen moet worden dat het een succes wordt.’ Vijf jaar na de oplevering van Maasvlakte 2 maakt Havenbedrijf Rotterdam met een speciaal programma in haar informatiecentrum FutureLand de tussenbalans op. Hoe gaat het met de Maasvlakte en waar gaat het naartoe met de haven?

Ruimte voor groei, was de slogan waarmee Havenbedrijf Rotterdam klanten wierf voor 2000 hectare nieuw opgespoten terrein aan 20 meter diepe havens dicht bij zee. Terminaloperators APM Terminals en Rotterdam World Gateway lieten zich dat begin deze eeuw geen twee keer zeggen en tekenden beiden voor een flinke plek. Het in die jaren net geopende Euromax stelde snel zijn toekomstige groeiruimte veilig op het nog aan te leggen land door een optiecontract te tekenen. Toen in mei 2013, na ruim vier jaar bouwen, de nieuwe haven officieel werd geopend door minister Schultz-van Haegen van Infrastructuur en Milieu waren APMT en RWG al koortsachtig bezig hun terminals in te richten. Het jaar daarop zetten beiden de eerste stappen op weg naar de nagenoeg volledig automatische terminals die nu 24/7 de grootste containerschepen laden en lossen.

Flexibele inrichting
De inrichting van Maasvlakte 2 heeft altijd een flexibele strategie gevolgd. Toegesneden op het uitgangspunt dat toekomstige wensen van de markt lastig te voorspellen zijn. Juist deze aanpak  maakte het kort na de opening van Maasvlakte 2 al mogelijk het open water te gebruiken voor rechtstreekse overslag van goederen. Aan twee rijen van 8 stuks palen kunnen sindsdien schepen tot 350 meter afmeren en direct natte of droge bulklading aan elkaar overdragen. In tijden dat op ruimte aan de kade gewacht moet worden, kan dat een prettig en snel alternatief zijn.

Offshore activiteiten
Niet alleen slimme kapiteins zagen de voordelen van het open water op Maasvlakte 2 dat buiten de woeste golven ligt. Offshore bedrijf All Seas zag het als de ultieme plek om er in alle rust een bijzonder schip af te bouwen en te testen, de Pioneering Spirit. Dit grootste schip ter wereld komt sindsdien met regelmaat naar thuishaven Maasvlakte 2. Meestal als er even geen boorplatforms in zijn geheel uit zee gehaald hoeven te worden.

Monopiles voor offshore wind
Als het weghalen van oude olieplatforms een teken is dat de energietransitie is begonnen, dan is het plaatsen van windturbines op zee dat zeker. De Roermondse SIF Group weet daar alles van en speelt daar sinds 2016 op de Maasvlakte op in. Hun specialiteit: stalen funderingspalen (monopiles) voor de offshore windturbines, tot 120 meter lang met een diameter van 11 meter. Met grote regelmaat worden de reusachtige buizen door speciale schepen opgehaald en direct naar zee gebracht.

Offshore Center
Om de groeiende offshore activiteiten van meer service te voorzien heeft het Havenbedrijf onlangs op Maasvlakte 2 een nieuw stuk land opgespoten. Dit 70 hectare grootte Offshore Center in ontwikkeling wordt het draaipunt tussen de vraag vanuit zee en de toeleveringsbedrijven direct aan wal of verder in het achterland. Ook voor deze ontwikkeling is de flexibele aanpak van kracht zodat snel op wensen van klanten kan worden ingespeeld.

Minder fossiele grondstoffen en meer biologische
De chemische industrie van de toekomst gebruikt minder fossiele grondstoffen en meer biologische. De omslag die in deze sector op handen is, staat nog te beginnen. Op Maasvlakte 2 is er ruimte voor gereserveerd, direct naast het bestaande chemische cluster op de Maasvlakte. Die locatie is zo gekozen dat men optimaal gebruik kan maken van aanwezige infrastructuur of elkaars rest- of afvalproducten als stoom en warmte.

Met respect voor natuur en milieu, maar niet zonder invloed op de natuur
Maasvlakte 2 is direct aangesloten op de bestaande haven. Sleephopperzuigers haalden daarvoor zand van de Noordzeebodem, 10 km uit de kust. Zo is het nieuwe land ontstaan. Maasvlakte 2 is aangelegd in de Voordelta, een beschermd natuurgebied. Dit is gebeurd met respect voor natuur en milieu, maar niet zonder invloed op de natuur. Daarvoor heeft volgens de Europese regels natuurcompensatie plaatsgevonden. Die bestaat uit:

• instelling van ± 25.000 hectare bodembeschermingsgebied met rustgebieden voor vogels en zeehonden;

• aanleg van ± 35 hectare nieuw duingebied langs de kust van Delfland, tussen Hoek van Holland en Ter Heijde.

Zowel de nieuwe duinen als het beschermde zeegebied zuidelijk van de Maasvlakte vervullen hun functie. Flora en fauna hebben er de afgelopen jaren hun weg naartoe gevonden.

De allergrootste zeeschepen kunnen door de diepte ongehinderd afmeren
Het doel van Maasvlakte 2 is ruimte bieden aan groeisectoren: containerterminals, distributie, moderne chemische industrie en offshore. Deze sectoren hebben veel belang bij de bedrijfsterreinen aan diep vaarwater van Maasvlakte 2. Nergens anders in Europa kunnen de allergrootste zeeschepen 24 uur per dag ongehinderd afmeren.

Meest duurzame havengebied ter wereld 
Maasvlakte 2 heeft sinds de planontwikkeling de ambitie om het meest duurzame havengebied ter wereld te zijn. Dat is ook de reden waarom de terminals elektrisch zijn, vooral windenergie gebruiken en klimaatneutrale gebouwen hebben.

Voor de haven als geheel geldt de ambitie dat de bedrijven de komende decennia de fabricage en het gebruik van fossiele brandstoffen willen beëindigen en uiteindelijk volledig willen vervangen voor hernieuwbare energiebronnen. Gedurende de transitiefase wil de haven ruimte bieden aan alle tussenstappen en ontwikkelingen die nodig zijn om deze ambitie waar te maken.

Nieuwe radartoren verrijst naast de nieuwe zeewering
Met de voortschrijdende invulling van het nieuwe havengebied voldoet de radartoren, van oorsprong de hoogste vuurtoren van Nederland, niet langer. Containerkranen hoger dan de Erasmusbrug belemmeren het ‘zicht’ teveel. Een nieuwe radartoren verrijst daarom direct naast de nieuwe zeewering. Uitgevoerd in verweerd staal is het een markant element in de omgeving. Dankzij deze uitvoering is het bovendien een duurzaam bouwwerk. Coating is overbodig en het geheel is bovendien volledig recyclebaar. Een stevige voet, parallel aan de harde zeewering biedt stabiliteit en minimale impact op het dijklichaam. De stevige kop, in de richting van het Yangtzekanaal, herbergt de installaties en de radar. De slanke taille illustreert minimaal materiaalgebruik. De radarinstallatie uit de oorspronkelijke toren wordt hergebruikt. De toren wordt in onderdelen aangevoerd en ter plekke gemonteerd. De officiële opening staat eind augustus gepland.

Programma FutureLand
Informatiecentrum FutureLand op de Maasvlakte biedt bezoekers deze zomer een speciaal lustrumprogramma. Van 1 juni tot 1 oktober vinden lustrumexcursies per bus en boot plaats waarin ruim aandacht geschonken wordt aan de prille verworvenheden en ruime mogelijkheden van Maasvlakte 2. De tours omvatten de belangrijkste plekken in de nieuwe haven. Op weekdagen wordt de bustrip afgesloten met een bezoek aan de modernste, automatische containerterminal of op zondag met een site visit op de  terminal van de reusachtige funderingspalen voor de windparken op zee (SIF). Ook vinden deze zomer in FutureLand diverse guided tours plaats waarin aandacht geven wordt aan het eerste lustrum van Maasvlakte 2.

Ga voor meer info, programma en boekingen naar www. futureland.nl.