Vlaamse binnenvaart klaar voor AIS aan boord

Drie kwart van alle binnenvaartondernemers die nog geen AIS-toestel aan boord hebben, zijn van plan zich een dergelijk Automatic Identification System aan te schaffen. Dat blijkt uit een grootschalige enquête die Promotie Binnenvaart Vlaanderen zopas uitvoerde. De conclusies zijn van belang voor o.a. de door Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, Hilde Crevits, aangekondigde steunmaatregel voor het aanschaffen van AIS.

Schepen, voorzien van Inland AIS-apparaten worden automatisch aangemeld bij en kunnen gevolgd worden door de bevoegde autoriteiten als waterwegbeheerders en havens.

Dit maakt het o.m. mogelijk om:

• De veiligheid van het scheepvaartverkeer te verhogen;
• De bestaande infrastructuur op de waterweg beter te benutten en daarmee de komende jaren de groei van het scheepvaartverkeer beter op te vangen;
• Verhoogde efficiëntie te realiseren bij de verkeersposten en bij de bediening van sluizen;
• De logistieke planning van verladers en terminals te verbeteren.

Uit een enquête die Promotie Binnenvaart Vlaanderen organiseerde, blijkt o.a. het volgende:

• Drie kwart (74 procent) van wie nog geen AIS bezit, zegt van plan te zijn zo’n toestel aan te schaffen – omdat het de navigatie veiliger maakt (in tegenstelling tot een radar, laat AIS toe ‘om de hoek’ te kijken of althans info te ontvangen over naderende schepen die nog niet zichtbaar zijn), maar vooral omdat het hoe dan ook zal verplicht worden in de Vlaamse zeehavens. Een kwart (26 procent) van wie nog geen AIS bezit, blijft rabiaat tegenstander – vooral omdat het toestel te duur wordt geacht.
• Wie geen AIS aan boord heeft, wil daar zelf ten hoogste € 500 voor betalen.
• Ondernemers die al AIS aan boord hebben, vinden het systeem beduidend nuttiger dan wie dit toestel (nog) niet heeft geïnstalleerd.

Als een delicate kwestie wordt door sommigen de grotere visibiliteit en controleerbaarheid gezien, kortom de kwestie van de privacy. Anderen evenwel werpen daartegen op dat de schipper, via de zgn. ‘niet verplicht in te vullen velden’, zelf kan bepalen welke info hij via AIS wenst te verzenden. In dit verband komt de enquête tot volgende conclusies:

• Zowel diegenen met als zonder AIS vinden zonder onderscheid dat de AIS-info door andere schepen mag gezien worden.
• Wie al AIS heeft, vindt het minder erg dan diegenen die het systeem niet hebben, dat de waterwegbeheerder of havenautoriteit mee kijkt – bvb. om de sluisplanning te optimaliseren.
• Beide groepen staan evenwel niet te springen om AIS-info (vooral positie) bloot te geven aan andere overheden, aan de (eigen) bevrachter en aan verladers.
• Wie AIS aan boord heeft zegt in 39 procent van de gevallen dat zijn opdrachtgever altijd de positiegegevens van het schip mag ontvangen; 22 procent geeft die info vrij als de opdrachtgever het vraagt; 17 procent zegt daarover altijd zelf te willen beslissen. En 22 procent wil positiegegevens nooit aan zijn opdrachtgever laten zien.

Daarenboven vinden ondernemers met AIS, meer dan zij die het systeem niet aankochten, dat alle schepen (beroepsvaart en pleziervaartuigen) in alle omstandigheden AIS aan boord moeten hebben. Van diegenen die nog geen AIS aan boord hebben, vindt 96 procent dat de overheid steun moet verlenen om het systeem aan te schaffen.

De enquête werd afgenomen bij 1.085 ondernemers en leverde een bevredigende responsgraad van 15 procent op. Van de respondenten hadden er al 13 procent AIS aan boord; 87 procent had het systeem nog niet geïnstalleerd.

Op dit ogenblik is AIS enkel verplicht op het Oostenrijks gedeelte van de Donau. De Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) heeft het systeem nog niet verplicht gemaakt, maar kondigde wel de normen aan waaraan AIS moet beantwoorden indien het aan boord geïnstalleerd wordt. Ook de Vlaamse zeehavens zullen AIS binnen afzienbare tijd verplichtend maken.

In Nederland en Duitsland kent de overheid een subsidie toe van € 2.100 voor binnenvaartondernemers die AIS willen aankopen. Voor die subsidie komen alle, ook niet-Nederlandse en niet-Duitse schippers in aanmerking die kunnen bewijzen dat zij de afgelopen drie jaar ten minste drie reizen hebben gemaakt in Nederland of Duitsland.

Het Automatic Identification System (AIS) is een van de eerste grote realisaties binnen het kader van de zgn. RIS-Richtlijn, die ook belangrijke toepassingen kunnen vinden bij logistieke spelers aan de wal. Deze EU-Richtlijn over River Information Services (RIS) werd vanaf 20 oktober 2007 afdwingbaar als nationaal recht.

Sinds tien jaar volgt Promotie Binnenvaart Vlaanderen het tot stand komen van de RIS-Richtlijn, en de toepassingen die eruit voortkwamen. De vereniging speelde in dit dossier een belangrijke rol bij de Europese en Vlaamse overheden.

Bron: Promotie Binnenvaart Vlaanderen, 09-03-2010;